Aracılığıyla paylaş

Tahsisat temelleri

  • Makale

bir tahsisat tabanı, Maliyet muhasebesinin genel giderleri tahsis ettiği tabandır. Bir tahsisat tabanı, kullanılan makine saatleri, tüketilen kilovat saat (kWh) veya doldurulan metrekare alan gibi bir miktar olabilir. Tahsisat tabanları, genellikle üretilen stoklara genel giderleri atamak için kullanılır. Örneğin bir BT bölümü, giderlerini her bir bölümün kullandığı bilgisayarların sayısına göre tahsis eder.

Maliyet muhasebesinde üç tip tahsisat tabanı vardır:

  • Önceden tanımlanan boyut üyesi tahsisat tabanları
  • Hiyerarşi tahsisat tabanları
  • Formül tahsisat tabanları

Önceden tanımlanan boyut üyesi tahsisat tabanları

Önceden tanımlanmış boyut üyesi tahsisat tabanları, aşağıdaki türlerden birinde bir boyut üyesi oluşturulduğunda otomatik olarak oluşturulur:

  • İstatistiksel boyut üyeleri
  • Maliyet öğesi boyut üyeleri

Dekont

Bir maliyet öğesi boyutu üyesine dayanan, önceden tanımlanmış boyut üyesi tahsisat tabanları, yalnızca veri kaynağı sağlayıcısından gelen değerleri dikkate alır; genel muhasebe veya bütçe gibi.

Örnek 1: Bir maliyet öğesi boyut üyesini, tahsisat tabanı olarak kullanmak

Bu örnek, maliyet öğesi 10001 (Maaşlar) üzerine kaydedilen bakiyeye maliyet öğesi 10002 (Personel sigortası)'nı tahsis etmek için bir maliyet tahsisat kuralı oluşturmayı gösterir. Tahsisat kuralı, her bir bölümün maaşlarının toplam maaşlara oranına dayanarak tanımlanır. (İnceleme gerekiyor!)

Genel muhasebede, hesap planı aşağıdaki şekilde tanımlanır.

Hesabın planı Ana hesap Açıklama Ana hesap türü
Paylaşıldı 10001 Maaşlar Gider
Paylaşıldı 10002 Personel sigortası Gider

Bir maliyet öğesi boyutu tanımla ve veri bağlayıcıyı yapılandır. Veri içeri aktarıldıktan sonra, aşağıdaki girişler Maliyet muhasebesinde oluşturulur.

Maliyet öğesi boyut üyeleri

Maliyet öğesi boyutunun adı Maliyet öğesi Açıklama Türü
Maliyet öğeleri 10001 Maaşlar Birincil
Maliyet öğeleri 10002 Personel sigortası Birincil

Önceden tanımlanmış boyut üyesi ayırma tabanları

Dosya Adı Açıklama Maliyet öğesi boyutu
10001 Maaşlar Maliyet öğeleri
10002 Personel sigortası Maliyet öğeleri

Aşağıdaki girişler, genel muhasebeye nakledilmiştir:

  • Maaşlar ana hesabında gösterilen girişler, Bordro sisteminden gelir ve maliyet merkezlerine nakledilir.
  • Personel sigortası için gider, varsayılan maliyet merkezine el ile nakledilir.
Muhasebeleşme tarihi Maliyet merkezi Açıklama Ana hesap Açıklama Muhasebe para birimi cinsinden tutar
03-01-2017 CC001 İK 10001 Maaşlar 2.000,00
03-01-2017 CC002 FI 10001 Maaşlar 5.000,00
03-01-2017 CC003 ST 10001 Maaşlar 3.000,00
03-01-2017 CC099 Varsayılan maliyet merkezi 10002 Personel sigortası 1.000,00

Genel muhasebe kaynak verisi işlendikten sonra, aşağıdaki varlıklar Maliyet muhasebesinde oluşturulur.

Maliyet girişleri

Maliyet nesnesi Açıklama Maliyet öğesi Açıklama Maliyet davranışı Tutar Muhasebeleşme tarihi
CC001 İK 10001 Maaşlar Sınıflandırılmamış 2.000,00 03-01-2017
CC002 FI 10001 Maaşlar Sınıflandırılmamış 5.000,00 03-01-2017
CC003 ST 10001 Maaşlar Sınıflandırılmamış 3.000,00 03-01-2017
CC099 Varsayılan maliyet merkezi 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış 1.000,00 03-01-2017

Bu basitleştirilmiş örnekte, maliyet öğesi 10001 (Maaşlar) üzerine kaydedilen bakiyeyle ilişkili maliyet öğesi 10002 (Personel sigortası)'nı tahsis etmek için bir maliyet tahsisat kuralı oluşturulur.

Maliyet dağıtım kuralı

Maliyet nesnesi boyut hiyerarşisi düğümü Maliyet öğesi boyut hiyerarşisi düğümü Maliyet davranışı Tahsisat temeli
CC099 10002 Sınıflandırılmamış 10001

Genel gider hesaplaması gerçekleştirin

Maliyet öğesi 10001 (Maaşlar), tahsisat tabanına uygulandıktan sonra, genel gider hesaplamasının aşağıdaki gibi olur.

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük Tahsisat faktörü Tutar
CC001 İK 2.000 (2.000 ÷ 10.000) × 1.000,00 200,00
CC002 FI 5.000 (5,000 ÷ 10.000) × 1.000,00 500.00
CC003 ST 3.000 (3.000 ÷ 10.000) × 1.000,00 300,00

Günlük

Günlük Günlük türü: Mali takvim dönemi Yıl Dönem Sürüm
00001 Maliyet dağıtımı hesaplama günlüğü Mali 2017 Dönem 1 Genel gider hesaplama / 01-02-2017 23:51:00 / Genel muhasebe /2017 / Dönem 1

Maliyet nesnesi bakiyesi günlük girişleri

Muhasebeleşme tarihi Maliyet nesnesi Açıklama Maliyet öğesi Açıklama Maliyet davranışı Tutar
31-01-2017 CC099 Varsayılan maliyet merkezi 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış 1.000,00

Maliyet girişleri

Maliyet nesnesi Açıklama Maliyet öğesi Açıklama Maliyet davranışı Tutar Muhasebeleşme tarihi
CC099 Varsayılan maliyet merkezi 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış -1.000,00 31-01-2017
CC001 İK 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış 200,00 31-01-2017
CC002 FI 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış 500.00 31-01-2017
CC099 ST 10002 Personel sigortası Sınıflandırılmamış 300,00 31-01-2017

Örnek 2: Bir istatistiksel boyut üyesini, tahsisat tabanı olarak kullanmak

İstatistiksel boyut üyeleri, ilkeleri tanımlamak veya parasal tüketim olmayan maliyet nesnesi tüketimleri raporlamak için kullanılabilir. İstatistiksel boyut üyelerini el ile oluşturabilirsiniz ve onları Veri yönetim içeri aktarma/dışa aktarma aracını kullanarak bir dosyadan alabilirsiniz.

istatistiksel boyut üyeleri

İstatistiksel boyut adı İstatistiksel öğe Açıklama Birim
İstatistiksel öğeler FTE Tam zamanlı personel Her
İstatistiksel öğeler Elektrik Elektrik tüketimi kWh

Bir istatistiksel boyut üyesi kaydedildiğinde, karşılık gelen bir kayıt önceden belirlenmiş boyut üyesi tahsisat tabanlarında oluşturulur.

Önceden tanımlanmış boyut üyesi ayırma tabanları

Dosya Adı Açıklama İstatistiksel öğe boyutu
FTE Tam zamanlı personel İstatistiksel öğeler
Elektrik Elektrik tüketimi İstatistiksel öğeler

İstatistiksel ölçümler çeşitli kaynaklardan gelebilir:

  • Elektrik tüketimi, şirketin çeşitli alanlarında bulunan saatler tarafından ölçülebilir.
  • Tablolar istatistiksel ölçümleri tutar. Örneğin, HcmEmployment tablosu, tüm personelin ve çalıştıkları maliyet merkezlerinin bir listesini tutar.
Dosya Adı Maliyet merkezi Açıklama Çalışan türü
Personel A CC001 İK Personel
Personel B CC002 FI Personel
Personel C CC002 FI Çalışan
Personel D CC003 IT Çalışan
Personel F CC003 IT Çalışan

Dekont

Finansal boyutları içeren tüm tablolar, istatistiksel ölçümlerin kaynağı olarak kullanılabilir.

Maliyet muhasebesi, aşağıdaki veri bağlantılarını kullanarak bir dizi istatistiksel ölçümü destekler:

  • Veri yönetimi içeri/dışarı aktarma aracı
  • İstatistiksel ölçüler

Sistemden istatistiksel ölçümleri çekmek için bir istatistiksel ölçüm sağlayıcısı şablonu gereklidir. Daha fazla bilgi için, İstatistiksel ölçüm sağlayıcı şablonu'na bakın. (Bu makale yazıldıktan sonra bir bağlantı eklenecektir.)

İstatistiksel ölçü sağlayıcısı şablonları

Adı İşlev Kaynak tablosu Toplam alanı Tarih alanı
FTE’ler Say HcmEmployment Uygulanamaz Uygulanamaz

İstatistiksel ölçüm kaynak verisi işlendikten sonra, aşağıdaki varlıklar Maliyet muhasebesinde oluşturulacaktır.

İstatistiksel girişler

Maliyet nesnesi Açıklama Muhasebeleşme tarihi İstatistiksel boyut üyesi Açıklama Büyüklük
CC001 İK 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 1.00
CC002 FI 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 2.00
CC003 ST 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 2.00

FTE'lerin önceden belirlenmiş boyut üye tahsisat tabanı, bunun içerisinde tahsisat tabanı olarak atanmışsa, bir maliyet dağıtımı kuralının örneği buradadır.

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük Tahsisat faktörü
CC001 İK 1.00 (1/5) × Tutar
CC002 FI 2.00 (2/5) × Tutar
CC003 ST 2.00 (2/5) × Tutar

İstatistiksel ölçümleri Maliyet muhasebesine aktarmak için İçeri aktarılan istatistiksel ölüler veri varlığını kullanabilirsiniz. Veri yönetimi içeri/dışarı aktarma aracını da kullanabilirsiniz. Elektrik tüketimi Excel'de aşağıdaki gibi kaydedilir.

Muhasebeleşme tarihi Boyut üyesi Büyüklük Kaynak kimlik tanımlayıcı
31-01-2017 CC001 2.450,00 Elektrik
31-01-2017 CC002 4.100,00 Elektrik
31-01-2017 CC003 15.000,00 Elektrik

İstatistiksel ölçüm kaynak verisi işlendikten sonra, aşağıdaki varlıklar Maliyet muhasebesinde oluşturulacaktır.

İstatistiksel girişler

Maliyet nesnesi Kuruluş adı Muhasebeleşme tarihi İstatistiksel boyut üyesi Açıklama Büyüklük
CC001 İK 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 2.450,00
CC002 FI 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 4.100,00
CC003 ST 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 15.000,00

Elektrik önceden belirlenmiş boyut üye tahsisat tabanı, bunun içerisinde tahsisat tabanı olarak atanmışsa, bir maliyet dağıtımı kuralının örneği buradadır.

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük Tahsisat faktörü
CC001 İK 2.450,00 (2.450 ÷ 21.550) × Tutar
CC002 FI 4.100,00 (4.100 ÷ 21.550) × Tutar
CC003 ST 15.000,00 (15.000 ÷ 21.550) × Tutar

Hiyerarşi tahsisat tabanları

Maliyet muhasebecileri, hiyerarşi tahsisat tabanları bir maliyet nesnesi boyut hiyerarşisi düğümünü, mevcut bir tahsisat tabanına uygulayarak el ile oluşturabilirler. Bu şekilde, orijinal olarak önceden tanımlanmış boyut üyesi tahsisat tabanının aralığını sınırlayabilirsiniz. Bir önceden tanımlanmış boyut üyesi tahsisat tabanı, birden fazla hiyerarşi tahsisat tabanını oluşturmak için kullanılabilir. Aralıklar, hiyerarşi tahsisat tabanlarıyla ilişkilendirilmiş olan maliyet nesnesi boyutu hiyerarşisi içerisinde tutulabilir.

Örnek: Hiyerarşi tahsisat tabanları, kuruluştaki tam zamanlı çalışanları esas alır.

Basitleştirilmiş bir kuruluşu açıklamak için oluşturulabilecek örnek bir maliyet nesnesi boyut hiyerarşisi buradadır.

Hiyerarşi adı Düğüm düzeyi 0 Düğüm düzeyi 1 Düğüm düzeyi 2 Boyut üyeleri
Organizasyon CEO CFO FICO CC001
Organizasyon CEO CFO İK CC002
Organizasyon CEO CIO ST CC003

Önceki bölümde oluşturulmuş olan FTE'nin önceden tanımlanmış boyut üye tahsisat tabanı, aşağıdaki girdileri içerir.

İstatistiksel girişler

Maliyet nesnesi Açıklama Muhasebeleşme tarihi İstatistiksel boyut üyesi Açıklama Büyüklük
CC001 İK 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 1.00
CC002 FI 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 2.00
CC003 ST 31-01-2017 FTE’ler Tam zamanlı personel 2.00

Bir maliyet, kuruluşun mali işler müdürüne (CFO) raporlanan maliyet merkezleri arasında dağıtılmış olmalıdır. Doğru tahsisat oranının, tam zamanlı personel (FTE'ler) sayısının maliyet merkezine oranı olduğu onaylanır.

Hiyerarşi tahsisat tabanları

Dosya Adı Tahsisat temeli Maliyet nesnesi boyut hiyerarşisi Maliyet nesnesi boyut hiyerarşisi düğümü
CFO içerisindeki FTE'lerin sayısı FTE’ler Organizasyon CFO

Bir önizleme işlevi, oluşturulmuş olan hiyerarşi tahsisat tabanını, sistemdeki istatistiksel girdilere dayanarak doğrulamanıza izin verir.

Tahsisat tabanı ayrıntıları

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük
CC001 İK 1.00
CC002 FI 2.00

CFO hiyerarşisindeki FTE'lerin sayısının tahsisat tabanı, bunun içerisinde tahsisat tabanı olarak atanmışsa, bir maliyet dağıtımı kuralının örneği buradadır.

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük Tahsisat faktörü
CC001 İK 1.00 (1/3) × Tutar
CC002 FI 2.00 (2/3) × Tutar

Formül tahsisat tabanları

Formül tahsisat tabanları, doğru tahsisat tabanına ulaşmanız için gelişmiş formüller tanımlamanıza olanak sağlar. Formül tahsisat tabanlarını el ile oluşturabilirsiniz.

Bir formül tahsisat tabanı oluşturduğunuzda, hangi istatistiksel boyutun ve maliyet öğesi boyutunun formülün temeli olacağını seçersiniz. Önceden seçilmiş olan boyutlardan gelen tüm tahsisat tabanları formül tahsisat tabanında kullanılabilir.

Dekont

Önceden tanımlanmış formül tahsisat tabanları, yeni bir formül tahsisat tabanı tanımlamakta kullanılabilir.

Formül tahsisat tabanı faktörlerinde bir diğer ad oluşturursunuz ve bunu bir tahsisat tabanı veya sabiti ile ilişkilendirirsiniz. Diğer adlar daha sonra formülü tanımlamak için kullanılır.

Formülünüzü tanımlamak için aşağıdaki işleçleri kullanabilirsiniz.

Simgeler Metin
( ) Parantezler
< Daha küçük
> Daha büyük
+ Fark hesap eki
– Çıkarma
* Çarpma

Geleneksel IF ifadeleri desteklenmez. Ancak, deyimler oluşturabilir ve bunların doğru olup olmadığını doğrulayabilirsiniz.

Deyim Doğrulama Sonuç
a > b Doğru 1
a > b Yanlış 0

Örnek 1: Basit bir formül

Elektrik faturaları genellikle iki bölümden oluşur:

  • Şebekeye bağlı olmak için sabit bir ücret
  • kWh başına tüketim ile ilişkilendirilmiş bir maliyet

Elektrik önceden tanımlanmış boyut üyesi tahsisat tabanı, zaten tanımlanmıştır ve şu değerleri içerir.

İstatistiksel girişler

Maliyet nesnesi Dosya Adı Muhasebeleşme tarihi İstatistiksel boyut üyesi Açıklama Büyüklük
CC001 İK 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 2.450,00
CC002 FI 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 4.100,00
CC003 ST 31-01-2017 Elektrik Elektrik tüketimi 15.000,00

Sabit ücretin şimdi maliyet nesneleri üzerinde eşit biçimde yayılmış olması gerekiyorsa, maliyetleri tahsis etmek için iki seçeneğiniz vardır:

  • Yeni bir önceden tanımlanmış tahsisat tabanı, Elektrik sabiti oluşturun ve daha sonra 1,00 istatistiksel ölçüsünü elektrik tüketen her bir maliyet nesnesine uygulayın.
  • Sisteminizde zaten tanımlanmış olan Elektrik önceden tanımlanmış tahsisat tabanından faydalanan bir formül tahsisat tabanı, Elektrik sabiti oluşturun. Bu seçeneğin faydası, verinin Maliyet muhasebesine yalnızca bir Elektrik istatistiksel boyut üyesi için yüklenmesi gerekliliğidir.

Formül tahsisat tabanı

Dosya Adı Maliyet öğesi boyutu İstatistiksel boyut Formül
Elektrik sabiti İstatistiksel öğeler

Formül alanının doldurulabilmesinden önce, formülde kullanılacak diğer adı belirtmeniz gerekir.

Formül tahsisatı temel etkenleri

Diğer ad Sabit Tahsisat temeli
a Elektrik
b 0,01

0'ın (sıfır) bir sabit değer olarak desteklenmediğini unutmayın.

Formül tahsisat tabanı

Dosya Adı Maliyet öğesi boyutu İstatistiksel boyut Formül
Elektrik sabiti İstatistiksel öğeler a > b

Bir önizleme işlevi, oluşturulmuş olan hiyerarşi tahsisat tabanı, sistemdeki istatistiksel girdilere dayanarak doğrulamanıza izin verir.

Tahsisat tabanı ayrıntıları

Maliyet nesnesi Açıklama Formül Büyüklük
CC001 İK 2.450,00 > 0,01 1.00
CC002 FI 4.100,00 > 0,01 1.00
CC003 ST 15.000,00 > 0,01 1.00

Elektrik formül tahsisat tabanı, bunun içerisinde tahsisat tabanı olarak atanmışsa, bir maliyet dağıtımı kuralının örneği buradadır.

Maliyet nesnesi büyüklüğü tahsisat faktörü

Maliyet nesnesi Dosya Adı Büyüklük Tahsisat faktörü
CC001 İK 1.00 (1/3) × Tutar
CC002 FI 1.00 (1/3) × Tutar
CC003 ST 1.00 (1/3) × Tutar

Örnek 2: Gelişmiş bir formül

Bu örnek için, elektriğin maliyeti, yalnızca elektriğin gerçek tüketilen kWh'ını takip etmemelidir. Yönetim, elektrik kullanımını azaltmayı teşvik etmek istiyor.

Kural Ücret
a <= 10000,00 kWh 0.75
a > 10000,00 kWh 1,15

Yeni bir formül tahsisat tabanı olan Elektrik kullanımı oluşturulur.

Formül tahsisat tabanı

Dosya Adı Maliyet öğesi boyutu İstatistiksel boyut Formül
Elektrik kullanımı İstatistiksel öğeler

Formül alanının doldurulabilmesinden önce, formülde kullanılacak diğer adı belirtmeniz gerekir.

Formül tahsisatı temel etkenleri

Diğer ad Sabit Tahsisat temeli
a Elektrik
b 10,000.00
c 0,75
d 1,15

Formül tahsisat tabanı

Dosya Adı Maliyet öğesi boyutu İstatistiksel boyut Formül
Elektrik sabiti İstatistiksel öğeler ((a > b) × ((b × c) + (a – b) × d)) + ((a <= b] × a × c)

Bir önizleme işlevi, oluşturulmuş olan hiyerarşi tahsisat tabanı, sistemdeki istatistiksel girdilere dayanarak doğrulamanıza izin verir.

Tahsisat tabanı ayrıntıları

Maliyet nesnesi Kuruluş adı Formül Büyüklük
CC001 HR ((2.450,00 > 10.000,00) × ((10.000,00 × 0,75) + (2.450,00 – 10.000,00) × 1,15)) + ((2.450,00 <= 10.000,00) × 2.450,00 × 0,75) 1.837,50
CC002 FI ((4.100,00 > 10,000,00) × ((10.000,00 × 0,75) + (4.100,00 – 10.000,00) × 1,15)) + ((4.100,00 <= 10.000,00) × 4.100,00 × 0,75) 3.075,00
CC003 ST ((15.000,00 > 10,000,00) × ((10.000,00 × 0,75) + (15.000,00 – 10.000,00) × 1,15)) + ((15.000,00 <= 10.000,00) × 15.000,00 × 0,75) 1.3250,00

CC003 (BT) için formüle daha ayrıntılı bir bakış aşağıda verilmiştir:

((15,000.00 > 10,000.00) × ((10,000.00 × 0.75) + (15,000.00 – 10,000.00) × 1.15)) + ((15,000.00 <= 10,000.00) × 15,000.00 × 0.75) = 13,250.00

(1 × (7.500,00 + 5.000,00 × 1,15)) + (0 × 15.000,00 × 0,75)

1 × 7.500,00 + 5.750,00 + 0

Elektrik sabit formül tahsisat tabanı, bunun içerisinde tahsisat tabanı olarak atanmışsa, bir maliyet dağıtımı kuralının örneği buradadır.

Maliyet nesnesi Açıklama Büyüklük Tahsisat faktörü
CC001 İK 1.837,50 (1.837,50 ÷ 18.162,50) × Tutar
CC002 FI 3.075,00 (3.075,00 ÷ 18.162,50) × Tutar
CC003 ST 13.250,00 (13.250,00 ÷ 18.162,50) × Tutar